Al Jazeera Balkans: Koliko je Vučić iskren prijatelj Bošnjaka?

Zašto Aleksandru Vučiću trebaju pomirujuće poruke prema Bošnjacima i koliko su njegove riječi iskrene? Prema analitičarima, politika šefa Srbije nije dobronamjerna, ali su ga na drugačiju retoriku navele trenutne međunarodne okolnosti i pojačana osjetljivost Zapada prema Bosni i Hercegovini, što je rezultat ruske agresije na Ukrajinu od kraja februara.

Odgovarajući na komentar predsjednika trenutno vladajuće bošnjačke Stranke demokratske akcije (SDA) Bakira Izetbegovića da Srbija treba platiti odštetu Bosni i Hercegovini zbog uloge u ratu devedesetih godina prošlog vijeka, Vučić je, u govoru koji je emitovala državna Radiotelevizija Srbije, rekao da je to Izetbegovićev “način da dobije glasove”, ali da srbijanskim vlastima ne pada na pamet da vode ratove protiv Bošnjaka.

“Naša politika mora da bude politika ispružene ruke prema Bošnjacima. Imamo mnogo Bošnjaka koji žive u Srbiji, a on [Izetbegović] neka priča šta hoće”, rekao je Vučić. “Mi se za ratove ne spremamo, ne pada nam na pamet da vodimo ratove protiv Bošnjaka”.

Ranije, tokom Vučićeve posjete Sjenici na zapadu Srbije u decembru 2021. godine, Vučić je poručio Bošnjacima da je Srbija njihova zemlja.

“Moja poruka je da Srbija jeste vaša država jednako koliko i moja i svakog Srbina“, rekao je tom prilikom Vučić.

U Srbiji se prema popisu stanovništva 2011. godine nešto više od 145.000 stanovnika izjasnilo da su Bošnjaci, što čini 2,02 posto stanovništva.
Uloga Srbije i Vučića u ratu protiv BiH

Odnosi službenog Beograda prema Bošnjacima u Bosni i Hercegovini nisu bili nimalo sjajni u prošlosti. Suđenje bivšem srbijanskom predsjedniku Slobodanu Miloševiću pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju u Haagu zbog zločina nad Bošnjacima tokom rata devedesetih prekinula je njegova smrt 2006. godine.

Predsjednica Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji Sonja Biserko ukazuje da je rat u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. godine bio rat protiv Bošnjaka, muslimana „koji se [u Beogradu] karakterisao kao rat protiv fundamentalista, rat Srba za oslobođenje” i da se takav stav nije mnogo promijenio do danas.

Nekadašnji portparol Srpske radikalne stranke osuđenog ratnog zločinca Vojislava Šešelja, tada u 20-im godinama, Vučić se također isticao u ratnohuškačkim izjavama tokom sukoba u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini devedesetih.

Ostala je zapamćena njegova izjava u srbijanskoj Skupštini: „Ubijte jednog Srbina, mi ćemo stotinu muslimana“. Ta njegova izjava uslijedila je svega nekoliko dana nakon što je u julu 1995. počinjen genocid nad srebreničkim Bošnjacima na istoku Bosne.

Zapad je sada u strahu od ponavljanja sukoba u Bosni i Hercegovini i na Kosovu, s posebnom pažnjom kakvu ulogu ima Srbija, saveznica Rusije, u potencijalnim konfliktima, obećavaju snažnu podršku protiv svakog ugrožavanja mira.

„Međunarodne okolnosti sada su drugačije, Bosna i Hercegovina je pod velikom međunarodnom prismotrom, koja garantuje njen državni suverenitet i teritorijalni integritet. Aleksandar Vučić mora paziti šta govori“, rekla je Biserko Al Jazeeri.

„Politika Srbije stalno se prilagođava novoj situaciji”, dodaje.
‘Negator genocida koji glumi bošnjačkog prijatelja’

Novinar i kolumnista Tomislav Marković Vučića opisuje kao “negatora genocida koji glumi bošnjačkog prijatelja”.

“Vučić je postavio Aleksandra Vulina za ministra policije, a ovaj promoviše ‘srpski svet’, savremenu inačicu ‘velike Srbije’ u čije ime su počinjeni najužasniji zločini prema Bošnjacima, uključujući i srebrenički genocid”, napisao je Marković u autorskom tekstu za Al Jazeeru. „Ministar Vulin je zaštitnik murala s likom Ratka Mladića na Vračaru“.

Vučić podržava i Milorad Dodika, koji pokušava odvojiti bosanskohercegovački entitet Republika Srpska i pripojiti ga Srbiji.

Aida Ćorović, aktivistica za ljudska prava i nekadašnja zastupnica u Skupštini Srbije također je skeptična prema pomirujućim porukama srbijanskog predsjednika upućenih Bošnjacima. Ćorović, koja je pratila postratne procese u regiji i svijetu, kaže da je tek mali broj ljudi umiješan u zločine kroz historiju uspio suočiti sa svojom prošlošću.

„Većina od tih koji na koncu i jesu prihvatili odgovornost, uradili su to najčešće zbog pritiska vanjskih faktora“, rekla je Ćorović Al Jazeeri. „Vučić ne pokazuje da je neko ko je spreman suočiti se sa svojom ulogom u ratu devedesetih“.

Biserko kaže da danas nema fizičkih napada na Bošnjake Sandžaka, ali je vidljiva njihova administrativna izolaciju: smanjene su investicije u taj dio Srbije, loša je infrastruktura…

„Beograd i dalje vidi Bošnjake Sandžaka kao faktor koji treba izolirati”, upozorava Biserko.
Izvor: Al Jazeera